Browsing Tag

pieniądze na dziecko

Alimenty

Zabezpieczenie – alimenty

10 stycznia 2020

Jak już wcześniej wskazano, zgodnie z art. 133 ust. 1 KRiO do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka zobowiązani są przede wszystkim rodzice. W typowej rodzinie świadczenia te spełniane są naturalnie, łącznie z zapewnianiem osobistej opieki nad dzieckiem – zdarzają się jednak niestety i takie sytuacje, w których jeden z rodziców faktycznie nie przyczynia się do utrzymywania i wychowania potomka, nawet mimo ciążącego na nim obowiązku. W takim przypadku celem wyegzekwowania należnego świadczenia konieczne jest złożenie pozwu do sądu o alimenty. Jak jednak powszechnie wiadomo, wymiar sprawiedliwości ma tendencje do rozpoznawania spraw przez długi okres czasu, podczas gdy pieniądze na utrzymanie dziecka często potrzebne są natychmiast.

W takiej sytuacji możliwe jest złożenie wniosku o zabezpieczenie alimentów, stanowiącego formę tymczasowej ochrony interesów uprawnionego do alimentów przed zakończeniem postępowania. Podstawą prawną rzeczonego wniosku jest artykuł 730 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego w związku z art. 753 § 1 KPC. Warto przytoczyć treść drugiego z omawianych artykułów, wskazuje on bowiem, że w sprawach o alimenty zabezpieczenie może polegać na zobowiązaniu obowiązanego do zapłaty uprawnionemu jednorazowo lub okresowo (co zdarza się częściej) określonej sumy pieniężnej – przy czym podstawą do zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia. Jest to o tyle istotne, że poprzez posłużenie się słowem „uprawdopodobnienie” zamiast „udowodnienie” ustawodawca nałożył znacznie mniejsze wymagania dla osób wnoszących o zabezpieczenie alimentów.

Wniosek o zabezpieczenie alimentów może być złożony zarówno na piśmie, jak i ustnie, do protokołu, w toku rozprawy. Nic przy tym nie stoi na przeszkodzie, aby był on częścią pozwu o alimenty, wobec czego w praktyce często przy dochodzeniu alimentów od razu występuje się o ich zabezpieczenie. Takiemu postępowaniu sprzyja fakt, że wniosek o zabezpieczenie powinien oprócz uprawdopodobnienia istnienia roszczenia zawierać żądaną kwotę zabezpieczenia (przy czym warto przedstawić, w jaki sposób została ona wyliczona, co też zazwyczaj jest zasadne w przypadku dochodzenia alimentów) oraz wskazanie, w jaki sposób ma być wypłacona (jednorazowo lub okresowo oraz do czyich rąk, co dalej przypomina konstrukcję pozwu o alimenty).

Wniosek o zabezpieczenie alimentów może złożyć każda ze stron postępowania. Przy złożeniu wniosku wraz z pozwem nie jest konieczne uiszczenie opłaty. Stosownie do treści art. 737 KPC wniosek powinien zostać rozpatrzony w terminie do jednego tygodnia od chwili wpływu do sądu, jest to jednak termin instrukcyjny, którego przekroczenie nie powoduje żadnych sankcji i w rzeczywistości zazwyczaj rozpatrzenie wniosku trwa dłużej.

Na zakończenie warto zwrócić także uwagę na art. 754 KPC, gdzie wskazano, iż sąd może jeszcze przed urodzeniem się dziecka zabezpieczyć przyszłe roszczenia alimentacyjne związane z ustaleniem ojcostwa, przez zobowiązanie obowiązanego do wyłożenia odpowiedniej sumy na koszty utrzymania matki przez trzy miesięcy w okresie porodu oraz na utrzymanie przez pierwsze trzy miesiące po urodzenia.

Reasumując:

1. Razem z / lub obok pozwu o alimenty można złożyć wniosek o zabezpieczenie alimentów, którego uwzględnienie przez sąd poskutkuje koniecznością udzielenia przez zobowiązanego do płacenia alimentów świadczenia pieniężnego (jednorazowego lub okresowego) na rzecz uprawnionego do alimentów.

2. Aby złożyć wniosek o zabezpieczenie alimentów trzeba przede wszystkim uprawdopodobnić istnienie roszczenia.

3. Wniosek o zabezpieczenie alimentów jest wolny od opłat.

4. Możliwe jest zabezpieczenie alimentów jeszcze przed urodzeniem się dziecka.

Stan prawny aktualny na dzień 10.01.2020 r.

Tekst został przygotowany przez radcę prawnego Krzysztofa Sammler.

Alimenty

Alimenty – podstawy

19 grudnia 2019

Jak wskazują eksperci, mimo zmiany art. 209 Kodeksu karnego wciąż nie maleje liczba dłużników alimentacyjnych. Przyczyny takiego stanu rzeczy mogą być rozmaite – nie wydaje się jednak nierozsądnym założenie, iż ciągle wielu dłużników nie rozumie lub nie wie, dlaczego i na kogo powinni płacić alimenty, mimo postępującego upowszechniania się tej wiedzy. Niniejszy artykuł stanowi więc zarówno wyjaśnienie podstawowych kwestii związanych z płaceniem alimentów, jak również swoiste wprowadzenie do tematyki, która była już poruszana w ramach publikowanych na blogu wypowiedzi.

Rozpoczynając omawianie tematu warto powołać art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym „obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo”. Analiza treści rzeczonego artykułu pozwala nie tylko wywnioskować, co ustawodawca ma na myśli poprzez „obowiązek alimentacyjny”, ale też wskazuje osoby obowiązane do dostarczania środków utrzymania innym, czyli krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Stosownie do treści art. 129 KRiO, w grupie tych osób w pierwszej kolejności obowiązek alimentacyjny spoczywa na zstępnych (dzieci, wnuki, etc.), następnie na wstępnych (rodzice, dziadkowie), a na samym końcu na rodzeństwie. Jeżeli przy tym jest tak, że osoba, która miałaby otrzymywać alimenty, ma zstępnych lub wstępnych różnego rodzaju (a więc na przykład zarówno dzieci, jak i wnuki), to krewni bliżsi obciążeni są obowiązkiem przed dalszymi. Jeżeli natomiast byłoby tak, że osoba potrzebująca wsparcia miałaby kilku krewnych tego samego rodzaju (przykładowo dwóch braci), to obowiązek alimentacyjny obciąża takich członków rodziny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym. W kontekście niniejszych rozważań nie sposób także nie wspomnieć o art. 139 KRiO, zgodnie z którym obowiązek alimentacyjny nie przechodzi na spadkobierców zobowiązanego. Warto do tego zauważyć, że ustawodawca nie wypowiada się na temat obowiązku dostarczania środków utrzymania przez aktualnych powinowatych, jakoby wychodząc z założenia, iż pomoc powinna być świadczona jedynie przez najbliższą rodzinę.

Szczególnie jednak ustawodawca wyróżnił kwestię płacenia alimentów na dzieci, poprzez wskazanie w art. 133 ust. 1 KRiO, iż „rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania”. Obowiązek rodziców nie wygasa przy tym z osiągnięciem przez dziecko pełnoletniości, a jedynie wraz z osiągnięciem przez potomków samodzielności pozwalającej na samodzielne utrzymanie się. Zauważyć należy także, iż Kodeks rodzinny i opiekuńczy wypowiada się również na temat świadczenia alimentów na rzecz przysposobionych (art. 131 KRiO).

Mimo że obowiązek alimentacyjny wynika z ustawy, wyegzekwowanie należnych świadczeń wymaga aktywności ze strony osoby, która miałaby je otrzymywać. Uprawniony do alimentów powinien wystąpić z pozwem do właściwego sądu, domagając się określonych pieniędzy od osób zobowiązanych na podstawie prawa. Konieczne jest jednak podkreślenie, że zgodnie z art. 137 ust. 1 KRiO roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem trzech lat, toteż decyzja nie powinna być odkładana w czasie.

Podsumowując:

1. Obowiązek alimentacyjny ciążyć może na ściśle określonych osobach.

2. Krewni bliżsi obowiązani są przed krewnymi dalszymi.

3. Alimenty na rzecz dzieci zostały wyróżnione przez ustawodawcę i mają szczególny charakter.

4. Dochodzenie alimentów wymaga złożenia pozwu do sądu, przy czym roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem trzech lat.

Stan prawny aktualny na dzień 19.12.2019 r.

Tekst został przygotowany przez radcę prawnego Krzysztofa Sammler.

Alimenty

Alimenty na dziecko pełnoletnie

13 grudnia 2019

Alimenty kojarzą się zazwyczaj z formą wsparcia dla wychowania małoletnich dzieci, pomagającą w zapewnieniu im właściwych warunków rozwojowych oraz przystosowaniu ich do pomyślnego wkroczenia w dorosłość. Jak się jednak okazuje, osiągnięcie pełnoletniości nie wyznacza jednocześnie granicy obowiązku alimentacyjnego, o czym powinni pamiętać zarówno rodzice, jak i osoby będące uprawnione do alimentów.

Fakt ten wynika z konstrukcji art. 133 ust. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym „rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie”. Ustawodawca nie zakreślił zatem żadnej granicy wieku, od której przekroczenia przez dziecko można byłoby zaprzestać płacenia alimentów, a jedynie odniósł się do kwestii faktycznej samodzielności uprawnionego do alimentów – należałoby przy tym rozumieć ją jako możliwość samodzielnego zapewnieniu sobie przez dziecko bytu, a więc przede wszystkim miejsca zamieszkania, wyżywienia, itd.

Mając na uwadze powyższe trzeba podkreślić, że dziecko nawet i dwudziestoparoletnie będzie dalej uprawnione do alimentów, o ile nie będzie miało majątku własnego, z którego dochody będą wystarczające do zapewnienia utrzymania lub nie usamodzielni się, na przykład poprzez podjęcie pracy. Czy jednak oznacza to, że rodzice nie mają żadnych możliwości zniesienia obowiązku alimentacyjnego? Analiza art. 133 ust. 3 k.r.i.o. prowadzi do udzielenia negatywnej odpowiedzi na takie pytanie. Możliwe jest uchylenie się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli ich spełnienie byłoby połączone z nadmiernym dla rodziców uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Pierwsza część art. 133 ust. 3 k.r.i.o. nie powinna budzić większych wątpliwości (trudno wymagać od rodziców świadczeń ponad ich możliwości), jednakże warto przeanalizować pozostałą częścią tego przepisu. Otóż niedokładanie starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się należy rozumieć nie tylko jako niechęć do nauki, czy pracy – jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 listopada 1997 r., sygn. akt III CKN 217/97, nie dokłada starań nie tylko osoba wykazująca brak chęci do nauki, ale i nieposiadająca osobistych zdolności i cech charakteru na to pozwalających.

Warto podkreślić, że nawet w razie istnienia przesłanek ze względu na które możliwe jest uchylenie się od obowiązku alimentacyjnego, wciąż konieczne jest wystąpienie do sądu z powództwem przeciwko uprawnionemu do alimentów – nie można odstąpić od płacenia na podstawie, przykładowo, oświadczenia woli. O fakcie tym powinni także pamiętać sami uprawnieni, w razie, gdyby osoby obciążone obowiązkiem alimentacyjnym samodzielnie zaprzestały świadczenia.

Podsumowując, kwestia płacenia alimentów na dziecko pełnoletnie prezentuje się następująco:

1. obowiązek alimentacyjny nie wygasa wraz z osiągnięciem przez dziecko pełnoletniości, liczy się kwestia faktycznej samodzielności dziecka,

2. rodzice mogą jednak uchylić się od obowiązku alimentacyjnego w określonych przypadkach,

3. w razie zaistnienia przesłanek do uchylenia się od obowiązku alimentacyjnego konieczne jest skierowanie powództwa przeciwko uprawnionemu do alimentów.

Stan prawny aktualny na dzień 13.12.2019 r.

Tekst został przygotowany przez radcę prawnego Krzysztofa Sammler.

Alimenty

Od czego zależy wysokość alimentów na dziecko? Alimenty na dziecko.

1 kwietnia 2019

Mając świadomość tego, kto i dlaczego powinien płacić alimenty na dziecko, należy podjąć się analizy, jaka powinna być ich wysokość? Odpowiadając na to pytanie należy zauważyć, że tak, jak ostatecznie jest ona ustalana przez sąd, każdorazowo odmiennie, tak analiza zapisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego może dostarczyć pewnych wskazówek, co do tego, czym będzie się kierował sąd podczas wydawania wyroku.

Pierwszorzędne znaczenie dla omawiania niniejszej kwestii będzie miał art. 135 ust. 1 k.r.i.o. Na jego podstawie wywnioskować można, iż wielkość zasądzanych alimentów będzie zależeć od:

a) usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego,

b) zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Alimenty zasądzane ze względu na usprawiedliwione potrzeby uprawnionego będą wiązać się z kwestią partycypowania rodziców w zapewnianiu dziecku bytu, a więc przede wszystkim miejsca zamieszkania, pożywienia, ubrań, opieki lekarskiej itd. Jeżeli więc w typowej sytuacji dwójka rodziców wspólnie płaci rachunki za mieszkanie i media, jak również razem pokrywa wydatki na niezbędne zakupy, tak sąd, zasądzając alimenty od osoby, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, będzie brał pod uwagę udział, jaki normalnie ten małżonek miałby we wspólnych wydatkach na dziecko.

Przykład:

X i Y postanowili się rozwieść. Wobec tego, że decyzja o rozwodzie została przez małżonków podjęta wspólnie, polubownie ustalono wysokość alimentów na Z, dziecko X i Y, do których płacenia zobowiązał się Y, ojciec dziecka. Po przeanalizowaniu ostatnich rachunków za prąd i wodę, wydatków z tytułu czynszu i paragonów ze sklepów, gdzie małżonkowie dokonywali zakupów w ostatnich miesiącach, X i Y ustalili, że udział Y we wspólnie ponoszonych wydatkach wynosił w przybliżeniu tysiąc trzysta złotych. Y zobowiązał się do płacenia półtora tysiąca złotych miesięcznie, uwzględniając także konieczność opłacenia lekarstw niezbędnych Z.

Naturalnie wraz z wiekiem dziecka rosną też jego potrzeby, toteż nie jest nieusprawiedliwione dochodzenie alimentów także z tytułu, przykładowo, opłacania wydatków związanych z edukacją, rekreacją, wyrabianiem niezbędnych dokumentów, czy zainteresowaniami dziecka – z zastrzeżeniem, że muszą być to potrzeby uzasadnione. Z drugiej jednak strony, warto zauważyć, że nie należy też podchodzić do oceniania usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego w sposób wyjątkowo ścisły – jeżeli obydwoje rodziców żyje na bardzo wysokim poziomie, kuriozalnym byłoby wskazywać, że alimenty na dziecko powinny wystarczać tylko i wyłącznie na zapewnienie absolutnych podstaw bytu. W normalnej bowiem sytuacji, już chociażby ze względu na fakt wspólnego zamieszkiwania, rodzice najprawdopodobniej również zapewnialiby dziecku utrzymanie na wysokiej stopie życiowej.

Przykład:

Sąd zasądził od Y, ojca Z, alimenty na dziecko w wysokości półtora tysiąca złotych miesięcznie. Wyrok zapadł w momencie, kiedy Z miał cztery lata, a więc przed rozpoczęciem nauki w szkole podstawowej. Po upływie paru lat, ze względu na zlikwidowanie lokalnej szkoły państwowej, X, matka Z, postanowiła zapisać syna do szkoły prywatnej o relatywnie niskim czesnym, aby oszczędzić dziecku konieczności dojeżdżania do innej miejscowości. Jednocześnie jednak zauważyła, że wydatki na podręczniki syna pochłaniają duży procent kwot comiesięcznie przelewanych przez X. W tej sytuacji wystąpiła do sądu o zasądzenie wyższych alimentów, aby opłacanie edukacji syna było mniejszym ciężarem. Mimo początkowego braku zgody Y, ostatecznie została zawarta ugoda, w której ten zobowiązał się do płacenia dodatkowych trzystu złotych.

                Odnosząc się do tematu zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, trzeba zauważyć, że zazwyczaj sąd będzie miał na uwadze jego dochód, osiągany z tytułu umowy o pracę lub podobnej, czy uzyskiwany z majątku. Konieczne jest jednak podkreślenie, że jeżeli zobowiązany nie ma dochodu, jednakże dysponuje znacznym majątkiem (nieruchomościami, zgromadzonymi oszczędnościami, papierami wartościowymi, samochodami itd.), to również wpłynie to na jego zdolność do płacenia alimentów w ocenie sądu.

Przykład:

Y został pozwany o alimenty na dziecko. W trakcie procesu Y domagał się znaczącego obniżenia kwoty, której domagała się X, matka dziecka, wskazując, że nie ma żadnego dochodu, jego próby odnalezienia pracy zakończyły się niepowodzeniem, a dodatkowo, iż sam cierpi na problemy zdrowotne. Jego argumentacja nie spotkała się jednak ze zrozumieniem, ponieważ pełnomocnik X podczas rozprawy wykazał, że Y odziedziczył po wuju znaczne pieniądze, ulokowane w banku w Niemczech.

Naturalnie możliwe jest, i w praktyce często się to zdarza, że zobowiązany będzie dokonywał czynności mających na celu zaniżenie jego zdolności do płacenia alimentów – przykładowo, może zmienić pracę, żeby obniżyć wykazywany dochód. Nie jest to jednak skuteczna metoda, ponieważ sąd, podczas ustalania wysokości alimentów, będzie zwracał uwagę także na to, ile zobowiązany mógłby zarabiać w optymalnym dla niego wariancie.

Na zakończenie warto zwrócić także uwagę na treść art. 135 ust. 2 KRiO, zgodnie z którym
wykonanie obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego”. Zapis ten wiąże się z faktem, że w typowej rodzinie zajmowanie się dzieckiem odbywa się na dwóch płaszczyznach: finansowej (rodzice zapewniają środki na utrzymanie potomka) i osobistej (rodzice opiekują się dzieckiem, wychowują je, itd.).  Zazwyczaj i jeden, i drugi rodzic podejmuje aktywności na obydwu płaszczyznach, chociaż zdarzają się oczywiście i takie sytuacje, gdzie następuje wyraźny podział obowiązków pomiędzy rodziców – idealnym przykładem może być rodzina, w której matka opiekuje się dzieckiem w kraju, a ojciec przebywa za granicą w celach zarobkowych. Art. 135 ust. 2 uwzględnia możliwość wystąpienia sytuacji, w której pomimo, tudzież wskutek, rozpadu małżeństwa jedno z rodziców nie będzie w stanie zapewnić dziecku utrzymania wobec konieczności ciągłego sprawowania nad nim opieki, wobec czego nie jest w stanie nawet częściowo partycypować w opłacaniu wydatków. Rodzic taki może domagać się od zobowiązanego opłacania nawet wszystkich kosztów utrzymania dziecka.

Przykład:

X i Y rozwiedli się. Z, niepełnosprawna córka, trafiła pod opiekę X, matki, która przed rozpadem małżeństwa całkowicie poświęcała się dbaniu o nią. Wobec tego, że wraz z rozwodem nie ustała konieczność sprawowania codziennej i zajmującej minimum dziesięć godzin dziennie opieki nad Z, X zażądała od Y, ojca dziecka, alimentów na kwotę odpowiadającą całości wydatków ponoszonych z tytułu potrzeb Z, powołując się na art. 135 ust. 2.

Podsumowując:

1. wysokość alimentów na dziecko zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego do płacenia alimentów,

2. wraz z wiekiem dziecka rosną jego potrzeby, w związku, z czym można domagać się zwiększenia alimentów,

3. w razie braku możliwości zapewniania środków na utrzymanie dziecka, jeżeli jest to spowodowane koniecznością sprawowania nad nim opieki, można domagać się od zobowiązanego zwiększenia alimentów lub nawet opłacania w całości wydatków z tytułu potrzeb dziecka.

Stan prawny aktualny na dzień 01.04.2019r.

Tekst został przygotowany przez radcę prawnego Krzysztofa Sammler.